สมุนไพร ถือเป็นที่รู้จักกันดี ในประเทศไทย มาตั้งแต่สมัยโบราณ โดยคนโบราณสมัยก่อนมักจะนำเอาพืชพรรณต่างๆที่มีสพรรพคุณ มาใช้รักษาโรค ช่วยในเรื่องสุขภาพ จนถูกยกขึ้นมาให้มีคุณค่า มีความหมายทางยามากยิ่งขึ้น แต่สิ่งที่คนทั่วไปรู้จักมักมาจากธรรมชาติ ไม่ว่าจะเป็น พืช สัตว์ และ แร่ธาตุ ซึ่งโดยส่วนเราจะรู้จักแค่ว่า สมุนไพรจากพืชเท่านั้น
ยาจากสมุนไพร สามารถต้มผสมรวมกันได้ แต่ต้องอยู่ในหลักของตำรับยา ที่มีการทดสอบมาแล้ว ซึ่งแต่ละชนิดจะไม่สามารถต้มรวมกัน และ ยังกลายเป็นพิษได้อีกด้วย โดยสมุนไพรจะต้องมีผลต่อชีวิตของมนุษย์ ในการส่งเสริมทางด้านสุขภาพ และ รักษาโรค อันหมายถึงความหมายทางยานั้นเอง ในช่วงหลังๆมักจะถูกแปลรูป ด้วยการหั่น การบด ให้เป็นชิ้นเล็ก หรือ เป็นผงบดละเอียด อัดให้เป็นแท่ง ปั้นเป็นเม็ดกลมๆ เพื่อง่ายต่อการรับประทาน
พืชสมุนไพรบางชนิด เช่น เร่ว กระวาน กานพลู และ จันทน์เทศ เป็นต้น พืชเหล่านี้ถ้านำมาปรุงอาหารเราจะเรียกว่า เครื่องเทศ สามารถนำมา ตากแห้ง ต้ม หั่น บด เพื่อนำมาบริโภคเป็นยารักษาโรค หรือ บำรุงร่างกาย
สมุนไพรจากสัตว์ เป็นการนำสัตว์ชนิดต่างๆ โดยจะนำเอาร่างกาย อวัยวะต่างๆมาใช้ทำยารักษาโรค ซึ่งมีทั้งสัตว์บก สัตว์น้ำ สัตว์อากาศ และสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ เช่น กระดองเต่าหับ กระดูกค่าง กระดูกงูเห่า ดีงูเหลือม น้ำนมเสือ หนังเสือโคร่ง เป็นต้น
สมุนไพรประเภทแร่ธาตุ เป็นการนำ แร่ธาตุ ทรัพยากรทางธรรมาชาติ ด้านธรณีวิทยา จำพวก หิน ดิน เหล็ก ทองคำ สิน นำมาใช้ประโยชน์ด้าน การบำรุงร่างกาย และ การรักษาโรค เช่น การบูร พิมแสน เกลือ สารส้ม ดินสอพอง กำมะถันแดง เป็นต้น
ผู้ป่วยที่มีแผลเน่ามีหนอง จากบาดแผลต่างๆ ที่ติดเชื้อแบคทีเรีย หรือแผลที่เกิดจากเชื้อรา เป็นไม่หายขาด สามารถเอา “เปลือกมังคุด” รักษาให้หายได้
เมื่อพูดถึงสมุนไพรในประเทศไทยมีเยอะแยะมากมาย บางครั้งคนรุ่นใหม่อาจจะไม่รู้จักสมุนไพรไทยบางชนิด เพราะมีการนำมาเป็นยารักษาโรคตั้งแต่ในอดีตแต่ในยุคปัจจุบันมีการใช้สมุนไพรบางชนิดน้อยลง สมุนไพร รางจืด ชื่อนี้หลายคนคงไม่คุ้นหู ว่าคืออะไร รางจืดคือพืชสมุนไพรที่มีประโยชน์มากมาย
มะแว้ง พืชสมุนไพรไทย ที่เคียงคู่อาหารไทยหลากหลายชนิด เชื่อว่ามะแว้งคงเป็นที่รู้จักกันดีของคนไทย เพราะในอาหารไทยประเภทน้ำพริกต่างๆของทุกภาค จะมีเครื่องเคียงที่รับประทานคู่กับน้ำพริกคือ มะแว้ง นอกจากเป็นพืชผักที่ได้รับความนิยมในการเลือกรับประทานแล้ว
เมื่อพูดถึงมะนาวแล้ว นับว่าเป็นสมุนไพรที่ใกล้ตัวมากอย่างหนึงที่อยู่คู่คนไทยมานานแสนนาน ทุกครัวเรือนต้องมีติดไว้ ดังจะเห็นได้จากภาพยนตร์ที่เป็นตำนานแม่นาคพระโขนง ที่มีอยู่ฉากนึงที่แม่นาคตำน้ำพริก แล้วมะนาวหล่นลงใต้ถุนบ้าน ทำให้แม่นาคยื่นมือยาวๆไปเก็บมะนาวที่อยู่ใต้ถุน เป็นฉากที่ทำให้คนดูติดตา
สมุนไพร “กวาวเครือ” เป็นสมุนไพรที่คุ้นหูของคนทั่วไป เมื่อไม่กี่ปีที่ผ่าน ดังกว่าสมุนไพรหลายๆตัว ที่เป็นเช่นนี้เนื่องจากมีงานวิจัยจากสถาบันต่างๆเกี่ยวกับสรรพคุณของสมุนไพร “กวาวเครือ” ว่ามีสรรพคุณทำให้หน้าอกเพิ่มขนาด
สมุนไพรไทยที่มีกลิ่นหอมเป็นเอกลักษณ์ ต้องนึกถึง กานพลู กลิ่นหอมที่นิยมใช้เป็นเครื่องเทศ ในการประกอบอาหาร และมีการดัดแปลงเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆอย่างมากมาย กานพลูเป็นสมุนไพรที่เชื่อว่ายังมีคนบางกลุ่มที่ไม่เคยรู้จัก ในบทความนี้เรามาทำความรู้จักรายละเอียดต่างๆ
ขมิ้นชัน คืออะไร? สรรพคุณ และ ประโยชน์ของขมิ้นชัน ช่วยรักษาอะไรได้บ้าง โดยบางครั้งก็เรียกว่าหญ้าฝรั่นอินเดียหรือเครื่องเทศสีทองเป็นพืชชั้นสูงที่เติบโต โดยถิ่นกำเนิดมาจากแถบเอเชียและอเมริกากลาง
เอ็กไคนาเชีย ( Echinacea) เป็นหนึ่งในสมุนไพรที่รู้จักกันอย่างกว้างขวางในสมุนไพรพื้นบ้านของอเมริกัน สมุนเอ็กไคนาเชีย ใช้กันอย่างแพร่หลาย โดยนักสมุนไพรดั้งเดิมและชาวอเมริกันพื้นเมืองมาหลายชั่วอายุแล้ว ในที่สุดก็ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายในยุโรปช่วงทศวรรษ
อบเชย (Dalchini) เป็นสมุนไพร อบเชยเทศ ที่ใช้กันมานานในหลายวัฒนธรรมโบราณ ต้นอบเชย มีคุณสมบัติหรือสรรพคุณทางยาของโรค เช่น
เนื่องจากสรรพคุณของสมุนไพรตัวนี้ไม่ได้รักษาโรคที่เกิดขึ้นทั่วไปอย่าง โรคหวัด โรคไขมัน โรคเบาหวาน ฯลฯ แต่เพชรสังฆาตเป็นสมุนไพรที่มีฤทธิ์ช่วยบรรเทาอาการของโรคริดสีดวงทวาร ที่โดดเด่นของ สมุนไพรชนิดนี้
สะระแหน่ เป็นสมุนไพรที่เราเห็นจนเคยชินบนจานอาหารที่ถูกโรยหน้าด้วยสะระแหน่ หรือแม้กระทั่งบนแก้วเครื่องดื่มที่จะถูกประดับประดาด้วยใบสะระแหน่ หรือ อีกชื่อเก๋ๆคือ ใบมิ้นท์ ด้วยความหอมที่เป็นเอกลักษณ์ ตันสะระแหน่
พริก สมุนไพรรสเผ็ดร้อน ที่ต้องมีติดครัวกันทุกครัวเรือน สรรพคุณจี้ดจ้าดของพริกนั้นทั้ง ช่วยลดน้ำหนัก สร้างภูมิคุ้มกัน ลดความเครียด ป้องกันโรคมะเร็ง
พืชสมุนไพรกำเนิดขึ้นมาอย่างช้านาน ด้วยการรรับอิทธิพลจากทางวัฒนธรรม ประเพณี ศาสนา มาจากประเทศอินเดีย ซึ่งมีการปรากฎหลักฐานไว้บนคัมภีร์อายุรเวทของปะเทศอินเดียอย่างชัดเจน ถือเป็นบรรทัดฐาน ในการวินิจฉัยโรค และ ในแต่ละชื่อของสมุนไพรล้วนเป็นชื่อเรียกของภาษาบาลีสันสกฤต เพราะด้วยภูมิประเทศใสมภาพอากาศที่เหมาะต่อการเจริญงอกงามของพืชนานาชนิด จึงมีพืชสมุนไพรเกิดขึ้นมากมายบนพื้นที่ในประเทศไทย
ต่อมาในพุทธศักราช 1800 สมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราช ถือเป็นยุคที่สมุนไพรมาความเจริญก้าวหน้า ได้รับการยอมจากประชาชนทั่วไป เริ่มมีการรักษา และ ใช้สมุนไพรในการบำรุงร่างกายมากยิ่งขึ้น โดยสมุนไพรต่างๆได้มาจากต่างประเทศไม่ว่าจะเป็น จีน เกาหลี และ อินเดีย ต่อมามีผลกระทบจากการทำลายป่า พื้นป่าไม้ในประเทศถูกทำลายเป็นจำนวนมาก จึงมีการรณรงค์ให้มีการปลูกสวนสมุนไพร เพื่อจะได้มียารักษาโรค รวมถึงพ่อขุนรามคำแหงมหาราชก็ยังมีสวนสมุนไพรของพระองค์เอง ตั้งอยู่บนยอดเขาคีรีมาศอย่างใหญ่โต เนื้อที่หลายร้อยไร่ ในจังหวัด สุโขทัย และในปัจจุบันได้กลายมาเป็นศูนย์อนุรักษ์ ป่าสงวน เพื่อการศึกษาค้นคว้า สำหรับผู้ที่สนใจเกี่ยวกับเรื่องสมุนไพร
พอเข้ามาถึงช่วงรัชกาลของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ในหลวงรัชกาลที่ 9 ทรงเล็งเห็นถึงสพรรคุณของสมุนไพรต่างๆที่สามารถเป็นทั้งยาและอาหาร ช่วยให้ร่างกายแข็งแรง มีพลานามัยที่สมบูรณ์ทั้งทางกาย และ ทางจิตใจ จึงโปรดเกล้าฯให้ดำเนินโครงการสวนสมุนไพรขึ้นในประเทศขึ้นมาเพื่อใช้ในการรวบรวม ศึกษา ค้นคว้า เกี่ยวกับเรื่องสมุนไพรในทุกๆด้าน ไม่ว่าจะเป็นทั้งทางการแพทย์ การบำบัด ทางชีววิทยา และ การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติ เฉพาะพืชที่มีประโยชน์นำมาศึกษาวิจัยกันอย่างกว้างขวาง โดยสถาบันวิจัยทางวิทยาศาสตร์ และ เทคโนโลยี
เราจะให้ความรู้เกี่ยวกับ สมุนไพร ประโยชน์ของสมุนไพร ประเภทของสมุนไพร และสมุนไพรไทยที่อยู่คู่กับเรามานาน
