เมื่อกล่าวถึง บอระเพ็ด เพียงได้ยินแค่ชื่อ ก็สามารถทำให้บางคน เกิดอาการขมในปากได้เลยทีเดียว บอระเพ็ดพืชสมุนไพรที่คนไทยรู้จักมาตั้งแต่สมัยอดีตจนถึงปัจจุบัน มีรสชาติขมที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว เมื่อกล่าวถึงบอระเพ็ดคนส่วนใหญ่จะนึกถึงสรรพคุณทางยารักษาโรคต่างๆ นอกจากนั้นแล้วเรามาทำความรู้จักบอระเพ็ดในด้านต่างๆในบทความนี้
บอระเพ็ดเป็นสมุนไพรที่มีรสขม แต่มากด้วยสรรพคุณ
บอระเพ็ดคือพืชสมุนไพรชนิดเถา จะเลื้อยพันขึ้นกับต้นไม้ชนิดอื่น เป็นลักษณะเถาใหญ่ทรงกลมมีผิวที่ขรุขระเป็นปุ่มเป็นลักษณะเด่น ใบของบอระเพ็ดเป็นใบที่เรียงสลับกันเป็นรูปหัวใจ เป็นใบเดี่ยว ดอกจะมีสีเขียวแกมเหลืองออกเป็นช่อๆ จะมีผลลักษณะกลมสีเหลืองหรือสีแดง ต้นบอระเพ็ดสามารถพบได้ตามป่าทั่วไป และสามารถนำมาปลูกไว้ในสวนที่บ้านได้ หากใครที่เคยนำลิ้นไปแตะบอระเพ็ดเพียงเล็กน้อย ก็จะได้รับรสชาติความขมที่อาจจะไม่เคยรับรสขมแบบนี้มาก่อน ที่ใครมักพูดกันว่า ขมมากขมที่สุดที่เคยสัมผัสรสชาติอื่นๆมา แต่ก็ต้องนึกถึงสำนวนที่ว่า หวานเป็นลม ขมเป็นยา เมื่อได้ลิ้มรสชาติของบอระเพ็ด
สรรพคุณทางยาของบอระเพ็ด
- บำรุงกำลัง เถาบอระเพ็ดนำมาต้มแล้วกรองน้ำมาดื่ม จะช่วยบำรุงกำลังสำหรับคนที่อ่อนเพลียที่เพิ่งฟื้นจากอาการไข้หรือฟื้นตัวจากการผ่าตัด และช่วยเจริญอาหารได้เป็นอย่างดี
- รักษาผดผื่นตามร่างกาย นำใบบอระเพ็ดล้างให้สะอาดนำมาขยี้แล้วถูผิวที่เป็นผื่น หรือแผลต่างๆจะทำให้แผลแห้งไว บอระเพ็ดมีฤทธิ์ในการต้านการอักเสบต่างๆ
- เป็นยาอายุวัฒนะ บอระเพ็ดสามารถรักษาและบรรเทาอาการเจ็บป่วยได้ในหลายอาการเช่น บรรเทาอาการปวดเมื่อย ปวดศีรษะ รักษาโรคริดสีดวงทวาร แก้อาการร้อนใน และแก้อาการไข้จับสั่น
- ขับเสมหะ บรรเทาอาการไอ ผลของบอระเพ็ดสามารถขับเสมหะที่เป็นพิษในร่างกายออกมาได้ บอระเพ็ดมีฤทธิ์เย็นจึงทำให้บรรเทาอาการคันในคอสาเหตุของอาการไอได้
- บรรเทาอาการเกิดฝี และอาการฟกซ้ำ ตำใบบอระเพ็ดแล้วนำไปพอกบริเวณที่เกิดฝีและรอยฟกซ้ำ จะช่วยให้ฝีแห้งเร็วขึ้นและอาการฟกซ้ำจางลงอย่างรวดเร็ว
ประโยชน์ของบอระเพ็ดในด้านสุขภาพความงาม
- บำรุงผิวพรรณให้ดูอ่อนเยาว์ บอระเพ็ดส่งเสริมระบบการทำงานไหลเวียนของเลือด ส่งผลให้ระบบการสูบฉีดเลือดทำงานได้ดี จึงเป็นผลช่วยให้ผิวพรรณเปล่งปลั่งสดใสขาวอมชมพูทำให้ดูอ่อนเยาว์
- รักษาสิว บอระเพ็ดมีสารที่ต่อต้านการอักเสบ ยับยั้งการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย สามารถรักษาสิวอักเสบต่างๆบนใบหน้าได้ดี
- บำรุงหนังศีรษะ บำรุงหนังศีรษะไม่ให้เกิดเชื้อแบคทีเรียที่จะทำให้เกิดเชื้อราได้ และบำรุงเส้นผมให้ดูดกดำอย่างเป็นธรรมชาติ และบอระเพ็ดสามารถบำรุงผมที่แห้งและแตกปลายให้มีสภาพผมที่ดีขึ้น ปัจจุบันมีแชมพูสระผมที่สกัดเอาสารจากบอระเพ็ดมาใช้ในการดูแลผมและหนังศีรษะให้เลือกซื้อมาใช้เป็นจำนวนมาก
วิธีต่างๆที่ทำให้บอระเพ็ดรับประทานได้ง่ายยิ่งขึ้น
- ทานบอระเพ็ดสดๆ การทานบอระเพ็ดสดจะทำให้ได้รับประโยชน์จากบอระเพ็ดมากที่สุด การทานสดๆอาจฝานเป็นชิ้นบางๆแล้วทานไปพร้อมกับโยเกิร์ต จะทำให้ลดความความขมลงไปได้บ้าง หรือการเคี้ยวมะเขือพวงพร้อมกับเคี้ยวบอระเพ็ด จะทำให้ไม่ได้รับรสขมมากเกินไป
- นำไปต้ม แล้วกรองน้ำ ไว้ สำหรับดื่ม หากมีรสชาติที่ขมเกินไปก็จะนำไปผสมน้ำผึ้งเพื่อให้ดื่มได้ง่ายยิ่งขึ้น เพื่อบรรเทาอาการต่างๆ เช่น อาการหวัด อาการเจ็บคอ อาการไอ
- แช่อิ่ม การนำบอระเพ็ดไปแช่อิ่ม จะทำให้มีรสชาติหวานขึ้นมาบ้าง ทำให้กลายเป็นของหวานที่น่ารับประทานมากยิ่งขึ้น ถึงแม้สารบางอย่างอาจถูกทำลายลงไปบ้าง แต่ก็คงเหลือสารที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกายอยู่บ้างไม่มากก็น้อย
ข้อควรระวังในการรับประทานบอระเพ็ด
- หากรับประทานบอระเพ็ดในรูปแบบต่างๆเป็นระยะเวลานาน จะส่งผลให้ค่าเอนไซม์ในตับสูงขึ้น จะทำให้เกิดความผิดปกติของตับ
- ห้ามใช้ในหญิงตั้งครรภ์และหญิงที่ให้นมบุตร จะทำให้ได้รับอันตรายจากสารบางอย่างในบอระเพ็ด
- หากเกิดอาการ ตัวเย็น ชาปลายมือปลายเท้า ตาเหลืองให้หยุดรับประทานบอระเพ็ดทันที เพราะอาการดังกล่าวเป็นอาการเริ่มต้นการผิดปกติของตับ
บอระเพ็ด มีรสชาติที่ขมที่ไม่มีอะไรเทียบได้ แต่ในความขมนั้นก็ได้ให้ประโยชน์กับร่างกายมนุษย์ไม่น้อย จึงถือว่าเป็นสมุนไพรไทยที่สามารถให้ประโยชน์ได้อย่างมากมายไม่แพ้สมุนไพรอื่นๆเลยทีเดียว
